Αυτισμός- μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται απο ευρύ φάσμα κλινικών εκδηλώσεων
Ο αυτισμός αποτελεί νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή του εγκεφάλου, που χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και ποικιλία εκδήλωσης. Εντάσσεται σε μια ευρύτερη ομάδα που αποκαλούνται ως «Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές».
Πότε εμφανίζεται η διαταραχή αυτή;
Τυπικά εμφανίζεται κατά τη διάρκεια των πρώτων 3 χρόνων της ζωής, συχνότερα στα αγόρια, σε αναλογία 4:1 σε σχέση με τα κορίτσια.
Τι προκαλεί τον αυτισμό;
Υπήρχαν ανέκαθεν ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχει γενετική βάση στην εκδήλωση της διαταραχής, καθώς δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στην ίδια οικογένεια να υπάρχουν περισσότερα από ένα άτομο με παρεμφερή διαταραχή. Σήμερα έχουν ανακαλυφθεί γονίδια που θεωρούνται ότι συσχετίζονται με την εκδήλωση του αυτισμού, ενισχύοντας την άποψη των ερευνητών, ότι είναι ενδεχομένως πολυγονιδιακή υπόθεση.
Πόσο συχνός είναι ο αυτισμός;
Σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές Κέντρων ελέγχου διαταραχών και πρόληψης 1:500 παιδιά εμφανίζουν κάποια μορφή αυτισμού.
Πως εκδηλώνεται;
Όπως προαναφέρθηκε, η διαταραχή εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και με άλλοτε άλλου βαθμού βαρύτητα ως προς τις δυσκολίες που τη συνοδεύουν και δείκτη νοημοσύνης που κυμαίνεται από χαμηλό έως υψηλό. Δυο παιδιά με την ίδια διάγνωση μπορεί επίσης να αντιδρούν πολύ διαφορετικά.
Κοινό γνώρισμα των αυτιστικών ατόμων αποτελεί η δυσκολία κατανόησης συναισθημάτων και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Στην περίπτωση του αυτισμού χαμηλής λειτουργικότητας όμως, το άτομο « ζει στον κόσμο του», ενώ σε αυτόν υψηλής λειτουργικότητας «το άτομο ζει στον κόσμο μας, αλλά με τον δικό του τρόπο».
Το αυτιστικό παιδί μπορεί να εμφανίσει καθυστέρηση ομιλίας, χαμηλή σχολική επίδοση, αδυναμία κατανόησης εκφράσεων προσώπου, δυσκολία κοινωνικοποίησης και επιστράτευσης φαντασίας, τάση απομόνωσης, επιθετική συμπεριφορά, εμμονικότητα, υπερευαισθησία σε αισθητηριακά ερεθίσματα (π.χ οπτικοακουστικά ή αφής) κ.α
Πώς διαγιγνώσκεται η διαταραχή;
Η αξιολόγηση στηρίζεται στην παρατήρηση αναπτυξιακών δεδομένων και της αλληλεπίδρασης του ατόμου. Πραγματοποιείται από ομάδα επιστημόνων πολλών ειδικοτήτων που συνεργάζονται π.χ από Αναπτυξιολόγο ,Νευρολόγο Ψυχολόγο, Λογοθεραπευτή, κ.α που ασχολούνται με το αντικείμενο.
Συχνά ιατρικές εξετάσεις μπορεί να ζητηθεί να πραγματοποιηθούν στα πλαίσια διαφορικής διάγνωσης από άλλες καταστάσεις που μπορεί να εμφανίζουν κάποια παρόμοια συμπτώματα.
Υπάρχει θεραπεία;
Οποιαδήποτε και εάν είναι η διάγνωση, στοχευμένη παρέμβαση από ειδικούς με συμμετοχή γονέων και παιδιών σε προγράμματα ανάπτυξης δεξιοτήτων και συμπεριφορισιακής προσαρμογής (προσχολικής αρχικά και μετέπειτα σχολικής ηλικίας),μπορεί να επιφέρει θεαματικά αποτελέσματα. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων το άτομο και ως ενήλικας πια, θα συνεχίζει να εμφανίζει κάποιες εκδηλώσεις του αυτισμού σε πιο ήπιο ενδεχομένως βαθμό.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε συγκεκριμένα για το Σύνδρομο Asperger;
Το Σύνδρομο Asperger χαρακτηρίζεται ως διαταραχή στο υψηλότερο λειτουργικά άκρο του φάσματος του αυτισμού, και πήρε το όνομά του από τον Αυστριακό παιδίατρο Hans Asperger.
Τα παιδιά με Σύνδρομο Asperger δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, όπως ακριβώς και τα παιδιά με κλασσικό Αυτισμό. Για αυτά τα παιδιά η επικοινωνία εμφανίζει δυσκολίες, συχνά αδυνατούν να διατηρήσουν επαφή με το βλέμμα. Χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι η δυσκολία κατανόησης του νοήματος των εκφράσεων και των χειρονομιών των άλλων ανθρώπων, όπως και η αδυναμία του να καταλάβουν ανέκδοτα, ειρωνεία ή μεταφορές.
Στα άτομα αυτά λείπει η διπλωματικότητα στην αλληλεπίδραση και εμφανίζουν μια εγωκεντρικότητα στην επικοινωνία. Η εμφάνιση εμμονής σε ρουτίνες, στην επιλογή χρωμάτων και αντικειμένων για συλλογή ή παιχνίδι, η προτίμηση ίδιων θεμάτων συζήτησης και οι συνεχείς ερωτήσεις για κάτι, πηγάζει από τη δυσκολία απαγκίστρωσης από τις ιδέες τους. Μερικές φορές τα χαρακτηρίζουν ως «ξερόλες», επειδή το ιδιαίτερα ανεπτυγμένο λεξιλόγιο τους και το ύφος της ομιλίας τους θυμίζει ωριμότερο ηλικιακά άτομο και εκλαμβάνεται ως κήρυγμα. Πιθανό είναι η διαταραχή να συνδυάζεται με αισθητηριακές δυσκολίες (π.χ μπορεί να αποφεύγουν τη σωματική επαφή) και αδεξιότητα στις κινήσεις.
Σε αντίθεση με τον τυπικό αυτισμό, τα παιδιά με Σύνδρομο Asperger έχουν γενικά ομαλή αναπτυξιακή πορεία και ο δείκτης νοημοσύνης τους κυμαίνεται από φυσιολογικά έως και πολύ υψηλά πλαίσια. Συνήθως εμφανίζουν κανονική έναρξη ομιλίας, δεν παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες και διαθέτουν άριστη μηχανική μνήμη. Πολύ συχνά παρατηρούμε σε αυτά τα παιδιά μια έφεση στις θετικές επιστήμες και ευκολία στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.
Παρόλο που δεν υπάρχει θεραπεία, η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση από ειδικούς και κατάλληλη αντιμετώπιση από το ευαισθητοποιημένο και ενημερωμένο οικογενειακό περιβάλλον, βοηθά το παιδί με Asperger να γίνει ένας ενήλικας με Asperger, που θα ζήσει μια κατά τα άλλα φυσιολογική ζωή, όπου απλώς θα αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα λίγο διαφορετικά από την πλειοψηφία και θα μπορεί να αναπτύξει στο μέγιστο τις ιδιαίτερες δεξιότητες που διαθέτει.