Νόσος Alzheimer’s (Alzheimer’s disease, AD)—η συνηθέστερη μορφή εκδήλωσης άνοιας στους ενήλικες
Τι είναι η νόσος Alzheimer's (AD);
Αποτελεί μια χρόνια νευροεκφυλιστική νόσο με συνήθη ηλικία έναρξης αυτή των 60 ετών, που χρακτηρίζεται από προοδευτική έκπτωση διανοητικών λειτουργιών. Σπανιότερα εμφανίζεται και σε νεότερα άτομα. Το Alzheimer αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή άνοιας και είναι η 6η σε συχνότητα αιτία θανάτου στις ΗΠΑ.
Που οφείλονται τα συμπτώματα της AD;
Υπάρχει ένας βαθμός αβεβαιότητας στην επιστημονική κοινότητα για τα ακριβά αίτια της εκδήλωσης της AD. Εικάζεται ότι ενοχοποιείται για τη διαταραχή επικοινωνίας ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα αυτών των ασθενών, η συσσώρευση στον εγκέφαλο 2 πρωτεϊνών (β-αμυλοειδές, tau) και τα ελαττωμένα επίπεδα ενός νευροδιαβιβαστή (ακετυλοχολίνη). Πιθανώς συσχετίζεται ακόμη και με το διαβήτη, όπου η εγκατεστημένη αντίσταση στην ινσουλίνη επιφέρει ελαττωμένη πρόσληψη γλυκόζης από τα εγκεφαλικά κύτταρα και παρόμοια συμπτωματολογία με AD. Μένει να αποδειχθεί αν ευσταθεί για την AD ο όρος διαβήτης τύπου 3.
Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης;
–η αύξηση της ηλικίας
-το υπάρχον οικογενειακό ιστορικό (συγγενής πρώτου βαθμού με διάγνωση AD)
-η ανίχνευση του γονιδίου APOE4 που συσχετίζεται με τη νόσο σε γενετικό έλεγχο
Υπάρχει δυνατότητα πρόληψης;
Θεωρείται ότι η υιοθέτηση κάποιων συνηθειών της καθημερινότητας που αυξάνουν το «γνωσιακό απόθεμα», μπορεί σε ένα βαθμό να αποτρέψει την εκδήλωση της νόσου ή να επιβραδύνει την εκφύλιση στα άτομα που έχει ήδη εκδηλωθεί και βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο:
-η άσκηση (προτείνεται 30 min ήπιας αεροβικής γυμναστικής 3 με 4 φορές την εβδομάδα)
-η μεσογειακή διατροφή (φρέσκα λαχανικά και φρούτα, τρόφιμα ολικής αλέσεως, ελαιόλαδο, όσπρια, ψάρι, μέτρια κατανάλωση πουλερικών/ γαλακτοκομικών/κόκκινου κρασιού και ελάχιστη κόκκινου κρέατος)
-το διάβασμα
-η κοινωνικοποίηση
-ο επαρκής βραδινός ύπνος (7-8 ώρες)
Ποια τα συμπτώματα της ασθένειας;
Στα πρώιμα στάδια
-δυσκολία ανάκλησης γεγονότων από τη μνήμη, του πρόσφατου παρελθόντος
-δυσχέρεια στην εκμάθηση και απομνημόνευση νέων πληροφοριών
Με το πέρας του χρόνου
-ελλείμματα μνήμης γεγονότων απώτερου παρελθόντος ή κριτικής ικανότητας
-δυσκολία έκφρασης σκέψεων ή επιτέλεσης εργασιών της καθημερινότητάς ή εφαρμογής οδηγιών
-αδυναμία αναγνώρισης οικείων προσώπων ή πραγμάτων
-αποπροσανατολισμός
-αλλαγή στον χαρακτήρα ή σημάδια κατάθλιψης
-περίεργη συμπεριφορά (ο ασθενής μπορεί να ξεχνά πόρτες ξεκλείδωτες, να περιπλανιέται άσκοπα, να χυδαιολογεί αδικαιολόγητα, να γίνει καχύποπτος)
-παραισθήσεις
-επιθετικότητα
Πως γίνεται η διάγνωση της AD;
Το άτομο που εκδηλώνει τη νόσο,συχνά δεν αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Τα ελλείματα μνήμης και οι αλλαγές συμπεριφοράς συνήθως γίνονται αντιληπτά στους οικείους του περιβάλλοντός του, που οφείλουν να τον κινητοποιήσουν, ώστε να ανατρέξει στον ιατρό το συντομότερο.
Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη εξέταση για τη νόσο. Στα πλαίσια της διερεύνησης, ο ιατρός λαμβάνει υπόψιν το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, υποβάλλει το άτομο σε απεικονιστικές, αιματολογικές και νευρολογικές εξετάσεις προς αξιολόγηση της διανοητικής του κατάστασης και αποκλεισμό άλλων διαταραχών με συμπτώματα παρόμοια όμοια της AD. Όπως προαναφέρθηκε, υπάρχει και η δυνατότητα γονιδιακού ελέγχου, που δεν επιβεβαιώνει ή αποκλείει τη νόσο, απλά επικουρεί στην εκτίμηση του βαθμού επικινδυνότητας να αναπτύξει το άτομο AD.
Υπάρχει θεραπεία;
Μέχρι σήμερα ΔΕΝ υπάρχει θεραπεία. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις στοχεύουν στην επιβράδυνση της εκφύλισης με φαρμακευτικούς παράγοντες (π.χ αναστολείς χολινεστεράσης) και στην όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση των συμπτωμάτων. Στο πλαίσιο αυτό ενδείκνυται και η ψυχιατρική παρακολούθηση προς ανακούφιση πιθανής κατάθλιψης ή αντιμετώπισης επιθετικότητας.
Ποια η εξέλιξη της νόσου;
Χαρακτηρίζεται από σταδιακή έκπτωση των νοητικών λειτουργιών μέχρι το θάνατο.
Ποια η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης;
Η πρώιμη διάγνωση της νόσου και συνακόλουθη προσαρμογή του ατόμου στα δεδομένα αυτά (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υιοθέτηση άλλων συνηθειών), μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου και δίνει την ευκαιρία στον ασθενή να προγραμματίσει κινήσεις μελλοντικές, προς εξασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής του ιδίου και των οικείων του.
