Παχυσαρκία-μάστιγα της εποχής
Η παχυσαρκία ως νόσημα αποτελεί μια από τις μεγάλες προκλήσεις του αιώνα μας για τη δημόσια υγεία και επηρεάζει όλο και περισσότερο τις νεότερες γενεές στις ανεπτυγμένες χώρες.
Τα παχύσαρκα παιδιά στη συντριπτική πλειοψηφία τους γίνονται και παχύσαρκοι ενήλικες και μπορεί να θεωρηθεί ως ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για μελλοντικά χρόνια νοσήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη, δυσλιπιδαιμία, αντίσταση στην ινσουλίνη, υπέρταση, καρδιαγγειακά νοσήματα ακόμα και για ορισμένες μορφές καρκίνου.
Τι ονομάζουμε παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία μπορεί να οριστεί ως η υπερβολική αποταμίευση ενέργειας (από την τροφή που εισέρχεται στον οργανισμό) με τη μορφή λίπους. Η πρόσληψη της ενέργειας είναι μεγαλύτερη από αυτή που καταναλώνεται, με αποτέλεσμα το σωματικό βάρος να αυξάνεται διαταράσσοντας το μεταβολικό ισοζύγιο του οργανισμού.
Πως προσδιορίζεται η βαρύτητα της νόσου και ο χαρακτηρισμός ενός ατόμου ως παχύσαρκου ή υπέρβαρου;
Υπολογίζεται με διάφορους τρόπους όπως με το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ / Body Mass Index: BMI), την περίμετρο μέσης (ΠΜ), την αναλογία περιμέτρου μέσης/περίμετρο γοφών (ΠΜ/ΠΓ) κ.ά.
Συχνότερα όμως υπολογίζεται με το ΔΜΣ για άτομα από 2 ετών και άνω. Ο δείκτης προκύπτει από τον συσχετισμό βάρους και ύψους του ατόμου και συγκεκριμένα από το βάρος σε Kg διαιρούμενο με το ύψος σε μέτρα στο τετράγωνο. Οι φυσιολογικές τιμές, καθορίζονται βάση επιδημιολογικών στοιχείων.
* ΔΜΣ = βάρος (Kg) / ύψος2 (m2)
Ποια η συχνότητα της παχυσαρκίας στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα τα ποσοστά της παιδικής και ενήλικης παχυσαρκίας, καθώς και των νοσημάτων που σχετίζονται με αυτή, έχουν αυξηθεί τα τελευταία 30 χρόνια.
Στη Νότια Ευρώπη παρατηρείται αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας. Σύμφωνα με μια νέα έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τα ποσοστά της παχυσαρκίας σε χώρες της Μεσογείου είναι ανάμεσα στα υψηλότερα παγκοσμίως. Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό αλλαγών, όπως αλλαγή του είδους της διατροφής (εγκατάλειψη της παραδοσιακής μεσογειακής με αύξηση της κατανάλωσης σακχάρων, επεξεργασμένων τροφών κτλ) και του τρόπου ζωής (περισσότερο καθιστική ζωή).
Τι ονομάζουμε μεσογειακή διατροφή;
Η μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και ελαιόλαδου, μέτρια πουλερικών, ψαριών και κρασιού και σε μικρό βαθμό γαλακτοκομικών, κόκκινου κρέατος και γλυκών.
Ποια η πιθανότητα ενός παχύσαρκου παιδιού να εξελιχθεί σε παχύσαρκο ενήλικα;
Η εξέλιξη αυτή εξαρτάται από την ηλικία έναρξης της παχυσαρκίας, το βαθμό της (ήδη από την ηλικία των 5 ετών), από το εάν προέρχεται το παιδί από παχύσαρκους γονείς (μάλιστα σε αυτή την περίπτωση διπλασιάζεται ο κίνδυνος) και του τρόπου ζωής που θα ακολουθήσει.
Γιατί η παχυσαρκία θεωρείται πολυπαραγοντικό φαινόμενο;
Αποτελεί πολυπαραγοντικό φαινόμενο διότι επηρεάζεται από γενετικούς, περιβαλλοντικούς παράγοντες καθώς επίσης και από παράγοντες συμπεριφοράς.
Το σωματικό βάρος ρυθμίζεται πολυγονιδιακά με περιβαλλοντικούς παράγοντες να ελέγχουν και να επηρεάζουν άμεσα αυτές τις ομάδες γονιδίων συντελώντας στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας, περιορίζοντας σημαντικά την πρόληψη και την θεραπεία..
Ποιες οι επιπτώσεις του φαινομένου;
Η παιδική παχυσαρκία ως μια πολυπαραγοντική και πολυσυστηματική νόσος, προκαλεί την έντονη ανησυχία της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας, λόγω των καταστροφικών συνεπειών της, τόσο σε βιολογικό όσο και σε κοινωνικοψυχολογικό επίπεδο, βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα.
Η σημαντικότερη ίσως μακροπρόθεσμη επίπτωση της παιδικής παχυσαρκίας είναι ο αυξημένος κίνδυνος παραμονής της και στην ενήλικη ζωή με όλες τις παθολογικές καταστάσεις που αυτή συνεπάγεται. Οι παθολογικές καταστάσεις αφορούν πολλά συστήματα του οργανισμού όπως το Καρδιαγγειακό, Αναπνευστικό, Ενδοκρινικό, Μυοσκελετικό, Γαστρεντερικό, Κεντρικό Νευρικό Σύστημα) αλλά και έχει και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις.
Όσο δε μεγαλύτερη είναι η περίοδος παχυσαρκίας στην προσχολική και παιδική ηλικία, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να συνεχίζουν να παίρνουν βάρος και να παραμένουν παχύσαρκοι κατά τη διάρκεια της εφηβείας και κατ’ επέκταση στην ενήλικη ζωή τους.
Οι παθολογικές επιπλοκές σχετίζονται συνήθως άμεσα με το βαθμό της παχυσαρκίας και υποχωρούν με την ελάττωση του σωματικού βάρους.
Μπορεί να περιοριστεί το φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας;
Απαραίτητη προϋπόθεση για περιορισμό του φαινομένου αποτελεί η ενημέρωση των γονέων για τη σημασία εκπαίδευσης των παιδιών από μικρή ηλικία σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής, η αφύπνιση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε θέματα υγείας και η ευαισθητοποίηση της πολιτικής ηγεσίας σε προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης.
Παράλληλα, μείζονος σημασίας αποτελεί ο συστηματικός προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος για την έγκαιρη διαπίστωση διαταραχών π.χ ορμονών και μεταβολισμού σακχάρων και λιπιδίων.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες ελέγχου μπορείτε να απευθυνθείτε στο βιοπαθολογικό ιατρείο της περιοχής σας που υπάρχει στο Vriskodiagnostiko.gr