Σκλήρυνση Kατά Πλάκας (ΣΚΠ) – η συχνότερη απομυελινωτική νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος

Η Σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση) αποτελεί μια αυτοάνοση νόσος που η χρόνια εξέλιξή της δύναται να επιφέρει άλλοτε άλλου βαθμού αναπηρία στον ασθενή.

Ποια η συχνότητα της νόσου;

Οι νοσούντες παγκοσμίως εκτιμώνται στα 2 εκατομμύρια.

Ποιος είναι ο μηχανισμός της βλάβης;

Το ανοσοποιητικό σύστημα λανθασμένα αναγνωρίζει ως ξένο στοιχείο το προστατευτικό περίβλημα των νευρικών ινών, τη μυελίνη, και επιτίθεται με τα κύτταρα της άμυνας έναντι αυτής. Η φθορά στη μυελίνη εκθέτει τη νευρική ίνα και δυσχεραίνεται η μετάδοση των νευρικών ώσεων.

Προοδευτικά δύναται να δημιουργηθούν περιχαρακώσεις των απομυελινωτικών εστιών από ουλώδη ιστό (πλάκες) στην προσπάθεια του οργανισμού να σταματήσει την πρόοδο της απομυελίνωσης.

Η αποκατάσταση της βλάβης (επαναμυελίνωση) μπορεί να επιτευχθεί μετά το πέρας κάποιων μηνών και να είναι πλήρης ή μερική (παραμένει δηλαδή υπολειμματική νευρολογική συνδρομή).

Πως εκδηλώνεται η νόσος;

Τα συμπτώματα της ΣΚΠ ποικίλλουν ευρέως και εξαρτώνται από τη θέση και έκταση της απομυελίνωσης και της καταστροφής των νευρικών αξόνων εντός του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός). Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται:

-αισθητηριακά ελλείματα σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (πόνος, αίσθηση μυρμηγκιάσματος, υπαισθησίες, μουδιάσματα)

-δυσχέρειες του μυοσκελετικού (αδυναμία άκρων, αστάθεια στο περπάτημα, επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί

-διαταραχές της όρασης (οπτική νευρίτιδα συνήθως μονόπλευρη με απώλεια όρασης μερική ή ολική, παρατεταμένη διπλωπία )

-άλλες διαταραχές (ουροδόχου κύστης, κατάθλιψη)

Στην υποτροπιάζουσα μορφή εκδήλωσης, που είναι η πιο καλοήθης και η συχνότερη, υπάρχουν εξάρσεις και υφέσεις. Κατά κανόνα υποχωρεί αυτόματα, χωρίς εμφανή νευρολογικά κατάλοιπα. Στο 60-70% των περιπτώσεων, με το πέρας των χρόνων παρατηρείται μια αύξηση της συχνότητας  και της βαρύτητας των κρίσεων.

Που οφείλεται η δυσλειτουργία αυτή του ανοσοποιητικού συστήματος;

Παραμένει ακόμη άγνωστο, γιατί η ΣΚΠ εμφανίζεται σε κάποια άτομα. Εικάζεται ότι υπεύθυνοι είναι ένας συνδυασμός παραγόντων γενετικών και περιβαλλοντικών.

Ποιοι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο;

Η νόσος έχει διαπιστωθεί ότι εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα:

-ηλικίας 18-50

-γυναικείου φύλου

-λευκής φυλής

-που μένουν σε χώρες με εύκρατο κλίμα

-με οικογενειακό ιστορικό της νόσου

-με ατομικό ιστορικό λοίμωξης από Epstein Barr, θυρεοειδικής νόσου, διαβήτη τύπου I και φλεγμονώδη νόσο του εντέρου  

Πως γίνεται η διάγνωση της ΣΚΠ;

Για την επίτευξη διάγνωσης απαραίτητα πρέπει να αποκλειστούν και άλλες καταστάσεις με συναφή σημειολογία και συμπτωματολογία και επιστρατεύονται πληροφορίες για την κατάσταση του ασθενούς από

-το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό

-τη νευρολογική του εξέταση

-αιματολογικές εξετάσεις που αποκλείουν άλλες καταστάσεις

-μαγνητική τομογραφία (MRI) εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού προς ανίχνευση απομυελινωτικών πλακών

-εξέταση εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ENY), που λαμβάνεται με οσφυονωτιαία παρακέντηση

Πώς αντιμετωπίζεται η νόσος;

Οριστική θεραπεία δεν υπάρχει. Παρά το γεγονός αυτό, έχει επέλθει τεράστια πρόοδος ως προς την αποτελεσματικότερη διαχείριση των οξέων προσβολών, την ελάττωση της συχνότητας και βαρύτητας αυτών και την ελαχιστοποίηση των νευρολογικών βλαβών που αυτές επιφέρουν.

Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων ενέσιμων και μη (κορτιζόνη, β-ιντερφερόνες, μυοχαλαρωτικά, παυσίπονα), φυσικοθεραπεία και τροποποίηση του τρόπου ζωής.

Τι συνιστάται στον πάσχοντα;

Προτείνεται η διαμόρφωση μιας συγκεκριμένης ρουτίνας, συμβουλευόμενος πάντα ειδικούς που ασχολούνται με περιπτώσεις ΣΚΠ, υιοθετώντας πρακτικές που συμβάλλουν στην εξάλειψη στρες, ανακούφιση των συμπτωμάτων και απόκτησης μιας όσο το δυνατόν καλύτερης γενικής φυσικής κατάστασης, όπως:

-ισορροπημένη δίαιτα (μεσογειακή διατροφή)

-ήπια αεροβική γυμναστική, yoga, massage

-επαρκή ξεκούραση

-αποφυγή έκθεσης στη ζέστη

-διατήρηση στο μέτρο του εφικτού των προ της νόσησης ενδιαφερόντων και κοινωνικών δραστηριοτήτων

Ποια είναι η πρόγνωση;

Είναι αδύνατον να προβλεφθεί η εξέλιξη της νόσου, γιατί ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Η ΣΚΠ δεν είναι θανατηφόρος νόσος. Οι περισσότεροι ασθενείς βιώνουν μια προοδευτική νευρολογική αναπηρία. Οι πρόσφατες εξελίξεις στην κατανόηση του παθοφυσιολογικού μηχανισμού της νόσου, οι βελτιώσεις στην αξιοπιστία/ χρόνο διάγνωσης και η αποτελεσματικότερη θεραπευτική προσέγγιση έχουν αυξήσει τις προσδοκίες για ευνοϊκότερη έκβαση της.