Οξεία βρογχίτιδα-πνευμονία

Η οξεία βρογχίτιδα είναι μια βραχυπρόθεσμη φλεγμονή των βρόγχων, των αεραγωγών δηλαδή που οδηγούν από την τραχεία στους πνεύμονες. Προκαλείται συνήθως από κάποια ιογενή λοίμωξη (π.χ. κοινό κρυολόγημα ή γρίπη), μπορεί όμως να προκληθεί κι από βακτηριακή λοίμωξη ή έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες (π.χ. καπνός).

Το συνηθέστερο σύμπτωμα της οξείας βρογχίτιδας είναι ο βήχας, ο οποίος μπορεί να συνοδεύεται από παραγωγή πτυέλων. Παρότι κατά κανόνα η κατάσταση υποχωρεί αυτόματα εντός λίγων ημερών ή εβδομάδων, επαναλαμβανόμενα επεισόδια οξείας βρογχίτιδας μπορούν σταδιακά να οδηγήσουν σε χρόνια βρογχίτιδα. Όταν είναι απαραίτητο, η αντιμετώπιση της οξείας βρογχίτιδας μπορεί να είναι συμπτωματική (με χορήγηση βρογχοδιασταλτικών, αντιβηχικών, αντιπυρετικών κ.ά.) ή και αιτιολογική (π.χ. με χορήγηση αντιβιοτικών επί βρογχίτιδας λόγω βακτηριακής λοίμωξης).

Η πνευμονία είναι λοίμωξη που προκαλεί φλεγμονή των πνευμονικών κυψελίδων, των μικρών δηλαδή θυλάκων αέρα που βρίσκονται εντός των πνευμόνων. Η φλεγμονή προκαλεί συσσώρευση υγρού και οίδημα εντός των κυψελίδων, γεγονός που οδηγεί συχνά σε δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή). Συνηθέστερα είδη μικροοργανισμών που προκαλούν πνευμονία είναι τα βακτήρια (π.χ. πνευμονιόκοκκος) και οι ιοί (π.χ. γρίπη Α και Β).

Τυπικά συμπτώματα της πνευμονίας είναι ο βήχας (ξηρός ή με παραγωγή πτυέλων), πυρετός (με ή χωρίς ρίγος), πλευριτικός πόνος και δύσπνοια.

Η σοβαρότητα της πνευμονίας μπορεί να κυμαίνεται από ήπια έως δυνητικά θανατηφόρα, με μεγαλύτερο κίνδυνο να διατρέχουν τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με συνυπάρχοντα νοσήματα και ανοσοανεπάρκειες. 

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της πνευμονίας περιλαμβάνει ξεκούραση, ενυδάτωση και χορήγηση αντιβιοτικών (όταν είναι βακτηριακής αιτιολογίας). Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, απαιτείται νοσοκομειακή περίθαλψη.

• Εργαστηριακές εξετάσεις για την πρώιμη διάγνωση της οξείας βρογχίτιδας και της πνευμονίας

1. Μοριακή ανίχνευση αναπνευστικών παθογόνων: η εξέταση αυτή επιτρέπει την ταχεία ταυτοποίηση παθογόνων μικροοργανισμών του αναπνευστικού συστήματος σε άτομα με ενδείξεις ή και συμπτωματολογία αναπνευστικής λοίμωξης. Ανάλογα με την περίπτωση, επιλέγετε από τις παρακάτω εξετάσεις:
2. Μοριακή ανίχνευση στελεχών ιου Γρίπης Α&Β & ταυτοποίηση H1N1
3. Μοριακή Ανίχνευση SARS-CoV-2, Γρίπης Α, Γρίπης Β και RSV
4. Ταχεία ανίχνευση παθογόνων αναπνευστικού FilmArray. (Αδενοϊός, Κορωναϊός SARS-CoV-2, Κορωναϊός 229E, Κορωναϊός HKU1, Κορωναϊός NL63, Κορωναϊός OC43, Ανθρώπινος Μεταπνευμονοϊός, Ανθρώπινος Ρινοϊός/Εντεροϊός, Γρίπη A, συμπεριλαμβανομένων των υποτύπων Η1, Η1-2009 και Η3, Γρίπη B, Κορωναϊός του Αναπνευστικού Συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV), Ιός Παραγρίπης 1, Ιός Παραγρίπης 2, Ιός Παραγρίπης 3, Ιός Παραγρίπης 4, Συγκυτιακός Αναπνευστικός Ιός, Bordetella parapertussis (IS1001), Bordetella pertussis (ptxP), Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae).

2. Γενική εξέταση αίματος: για την ανίχνευση ενδείξεων λοίμωξης (π.χ. αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων)
3. Δείκτες συστηματικής φλεγμονής: μέτρηση στο αίμα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) και της ταχύτητας καθίζησης των ερυθρών αιμοσφαιρίων (ΤΚΕ). Αύξηση αυτών των δεικτών υποδηλώνει ενεργό φλεγμονή στον οργανισμό, η οποία θα μπορούσε να οφείλεται στην οξεία βρογχίτιδα ή πνευμονία.
4. Γρήγορο τεστ αντιγόνου (Rapid test): χρησιμοποιείται για την γρήγορη ανίχνευση ιών (Covid-19, Γρίπης Α και Β, Strep test) σε ρινοφαρυγγικό επίχρισμα ή δείγμα βρογχικών εκκρίσεων.

ή

Πολλαπλό rapid test: χρησιμοποιείται για την γρήγορη ανίχνευση ιών (Covid-19, Γρίπης Α και Β, RSV & Adenovirus) σε ρινοφαρυγγικό επίχρισμα ή δείγμα βρογχικών εκκρίσεων.

5. Χρώσεις μικροβίων και καλλιέργεια πτυέλων: για την ανίχνευση, απομόνωση και ταυτοποίηση βακτηρίων και μυκήτων που εμπλέκονται στη λοίμωξη
6. Προκαλσιτονίνη: η έκκριση αυτής της πρωτεΐνης αυξάνεται σε λοίμωξη και συστηματική φλεγμονή και η μέτρησή της στο αίμα μπορεί να βοηθήσει στην διαφορική διάγνωση μεταξύ βακτηριακής και ιογενούς λοίμωξης, ειδικά στην περίπτωση της πνευμονίας.

Περαιτέρω εξετάσεις συγκεκριμένα στην περίπτωση της πνευμονίας

7. Τεστ αντιγόνου ούρων (ΜΟΝΟ-ΤΕΣΤ): χρησιμοποιείται για τη γρήγορη ανίχνευση συγκεκριμένων βακτηρίων που μπορούν να προκαλέσουν πνευμονία (λεγιονέλλα, πνευμονιόκοκκος).

• Επιπλέον εργαστηριακές εξετάσεις για την παρακολούθηση ασθενών με οξεία βρογχίτιδα ή πνευμονία

1. Γενική εξέταση αίματος και δείκτες συστηματικής φλεγμονής (CRP, TKE): για την αξιολόγηση της γενικότερης κατάστασης του οργανισμού, την πορεία της λοίμωξης και την ανταπόκριση του ασθενούς στη θεραπεία
2. Καλλιέργεια αίματος: για την ανίχνευση βακτηριαιμίας, δηλαδή παρουσίας βακτηρίων στην κυκλοφορία του αίματος
3. Προκαλσιτονίνη: μέτρηση των επιπέδων αυτής της πρωτεΐνης μπορεί να συνδράμει στην εκτίμηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία όταν η πνευμονία είναι βακτηριακής αιτιολογίας
4. Έλεγχος ηλεκτρολυτικής ισορροπίας (νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο), λειτουργίας νεφρών (ουρία, κρεατινίνη, GFR, γενική εξέταση ούρων) και ήπατος (SGOT, SGPT, γ-GT, αλκαλική φωσφατάση, ολική χολερυθρίνη): για την αξιολόγηση της γενικότερης κατάστασης του οργανισμού και την ανίχνευση τυχόν επιπλοκών της πνευμονίας ή της χορηγούμενης θεραπείας.